رودکی، شاعر تیره چشم روشن بین، از سخن سرایان بلند آوازه‌ی آغاز قرن چهارم هجری است که وی را به علت پیشگام بودن در انواع شعر فارسی، به ویژه رباعی و غزل، «پدر شعر فارسی» لقب داده‌اند. ابو عبدالله جعفر بن محمد الرودکی در «ببخ» قصبه‌ی مرکزی ناحیه‌ی «رودک» از توابع سمرقند متولد شد و انتساب او به رودکی هم به همین دلیل است.
تاریخ ولادت او به حدس قریب به یقین، بایست اواسط قرن سوم هجری بوده باشد. از آغاز زندگی و خانواده‌ی او اطلاعاتی در دست نیست، اما آنچه معلوم است این که خانواده‌ی وی مال و منالی نداشته و در تنگی می‌زیسته‌اند و این بیت او نیز شاید یادی از آن حال باشد:
از خر و پالیک آنجای رسیدم که همی
موزه‌ی چینی می‌خواهم و اسب تازی